Rak jelita grubego jest jednym z trzech najczęściej rozpoznawanych nowotworów w Polsce. Sprzyja mu niedbała dieta, nadprogramowe kilogramy i spożywanie dużej ilości tłuszczów. Tej chorobie na szczęście można skutecznie zapobiegać. Ryzyko zachorowania na nią zmniejsza prawidłowe odżywianie oparte na kilku prostych zasadach.
Rak jelita grubego — jak powstaje to schorzenie?
Jelito grube odpowiada za usuwanie niestrawionych resztek pokarmu. Gdy spożywamy duże ilości tłuszczów zwierzęcych i czerwonego mięsa, do tej części układu pokarmowego trafia zwiększona ilość kwasów żółciowych. Ich nadmiar reaguje z bakteriami w jelicie grubym i w ten sposób tworzą się związki, które przyczyniają się do rozwoju raka. Jeśli zastosujemy odpowiednią dietę, zredukujemy kontakt kwasów żółciowych ze ścianą jelita grubego.
Dzięki temu powstanie mniej substancji rakotwórczych i spadnie ryzyko rozwoju niebezpiecznej choroby. Sprzymierzeńcem w walce o zdrowe jelito jest błonnik, którego nasz układ pokarmowy nie trawi. Związek ten dociera do jelita grubego i tam zwiększa treść pokarmową, ograniczając aktywność kwasów żółciowych. Podobne działanie ma także wapń pochodzący z produktów mlecznych. Włączmy te składniki do codziennego menu, a nasz układ pokarmowy dłużej pozostanie sprawny.
Warzywa i owoce w profilaktyce przeciwnowotworowej
Dla dobrej kondycji jelita grubego ogromne znaczenie mają owoce i warzywa, które są bogate w błonnik pokarmowy. 3 porcje różnokolorowych jarzyn i jedna racja owoców to niezbędne minimum w ciągu dnia. Jednorazowa dawka roślinnych dobroci powinna wypełnić całą szklankę. Do tego dobrze zjeść ją w postaci, którą łatwo przyswoi nasz organizm. Surowe warzywa możemy rozdrobnić, zetrzeć na tarce lub lekko podgotować na parze. Taka obróbka nie pozbawi ich cennych składników odżywczych, a organizm szybciej strawi przygotowany w ten sposób pokarm.
Warzywne menu trzeba urozmaicać, zatem jedzmy jarzyny różnych kolorów — zielone, żółte, czerwone, pomarańczowe i fioletowe. Tym samym zapewnimy sobie podaż rozmaitych przeciwutleniaczy, które działają przeciwnowotworowo. Starajmy się również jeść warzywa i owoce wtedy, kiedy jest na nie sezon. Poza nim wybierzmy przetwory, najlepiej te wykonane domowymi sposobami. Używajmy dużo ziół, a nie przesadzajmy z cukrem i solą. Podczas posiłku warzywa powinny zajmować połowę każdej porcji.
Dieta przeciwnowotworowa — co jeszcze warto jeść?
W diecie przeciwnowotworowej powinny znaleźć się także produkty pełnoziarniste. Wybierajmy dobrej jakości pieczywo, kasze i płatki owsiane z naturalnych terenów. Jeżeli ruszamy się mało, wystarczą nam 3 porcje tych artykułów spożywczych.
Gdy zużywamy więcej kalorii, posiłki z pełnego ziarna możemy jeść nawet 5 razy dziennie. Do 2 dań dodajmy mleczne produkty fermentowane zawierające dobre bakterie probiotyczne. Codziennie pijmy około 1,5 litra niegazowanej wody, która jest niezbędna zwłaszcza przy zwiększonym spożyciu błonnika. Specjaliści zajmujący się żywieniem polecają też picie kawy i herbaty, gdyż znajdują się z nich przeciwutleniacze.
Produkty chroniące przed nowotworami
Przeciwutleniacze utrzymują stabilność naszych komórek i chronią organizm przed tworzeniem się nowotworów. Właśnie dlatego artykuły bogate w antyoksydanty są wskazane w profilaktyce antynowotworowej. Każdego dnia jedzmy popularne źródła przeciwutleniaczy, do których należą między innymi:
- brokuły — bogate w kwas foliowy, witaminy z grupy B, cenne minerały i błonnik pokarmowy. Najzdrowsze będą te jednolitego koloru, bez plam i przebarwień, podane na surowo lub po krótkim gotowaniu na parze.
- kasza jaglana, gryczana i jęczmienna — ułatwiają trawienie i chronią układ pokarmowy dzięki przeciwutleniaczom, błonnikowi i witaminom z grupy B. Są składnikami wielu tradycyjnych i nowoczesnych potraw, można przyrządzić z nich śniadania, obiady, kolacje i desery.
- surowe kakao — dostarcza magnez, potas, żelazo, witaminy z grupy B i ogromną dawkę antyoksydantów, które chronią przed rakiem i spowalniają starzenie.
- kiszona kapusta — dobre źródło witaminy C, witamin z grupy B, a także naturalnych przeciwutleniaczy. Bakterie pochodzące z fermentacji pozytywnie wpływają na procesy zachodzące w jelicie grubym.
- orzechy włoskie i pekan — najbogatsze w przeciwutleniacze orzechy, zawierają kwas foliowy, witaminy z grupy B, błonnik, kwasy tłuszczowe omega, cenne białko i ważne składniki mineralne. Wybierajmy orzechy w naturalnej postaci, czyli te nieprażone.
- nasiona lnu (siemię lniane) — źródło witamin z grupy B, kwasów tłuszczowych omega, choliny, cennych minerałów i błonnika. Siemię lniane kupujmy nieprażone, w postaci całych nasion. Siemię powinno być zmielone dopiero tuż przed spożyciem.
Czego powinniśmy unikać?
Jedzenie dużej ilości mięsa jest dla nas niekorzystne. Ograniczmy jego spożycie do 0,5 kilograma tygodniowo. Zrezygnujmy z wieprzowiny i wołowiny na rzecz drobiu i ryb, zapomnijmy też o sklepowych wędlinach. Mięsa grillowane, wędzone i poddawane obróbce w bardzo wysokiej temperaturze zawierają związki, które pobudzają rozwój raka jelita grubego. Prawdopodobieństwo zachorowania na ten nowotwór zwiększa też każda ilość wypitego alkoholu.
Nie istnieje więc dawka, która będzie dla nas zupełnie nieszkodliwa. Eksperci zalecają całkowitą abstynencję lub picie sporadyczne tylko przy szczególnych okazjach. Osoby, które nadużywają napojów wyskokowych przez długi czas, są w grupie największego ryzyka. W profilaktyce onkologicznej niezwykle ważną rolę odgrywa aktywność fizyczna. Nadmierna waga to drugi w kolejności czynnik rozwoju chorób nowotworowych. Około 40% przypadków raka na świecie ma związek z otyłością lub nadwagą. Ruszajmy się więc codziennie przez godzinę, a bardziej intensywnie trenujmy raz w tygodniu. Gdy nasze BMI będzie prawidłowe, o 20% zwiększymy swoje szanse na życie bez nowotworu.
Kto jest szczególnie zagrożony rakiem jelita grubego?
Im jesteśmy starsi, tym większe jest prawdopodobieństwo, że spotka nas ta choroba. Rak jelita grubego najczęściej dotyka pięćdziesięciolatków i starszych pacjentów. Nierzadko zdarzają się jednak przypadki tego rodzaju raka u znacznie młodszych osób. Niestety ta tendencja wciąż postępuje i wiąże się ze złymi nawykami.
Szczególnym winowajcą jest dieta bogata w tłuszcze zwierzęce oraz brak ruchu. Bardzo ważna jest więc profilaktyka i wykonywanie odpowiednich badań, zanim zaobserwujemy u siebie jakieś dolegliwości. Tę kwestię powinny wziąć sobie do serca zwłaszcza osoby, u których wykryto polipy w jelicie grubym, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz inne choroby tego odcinka przewodu pokarmowego.
Źródło: pap.pl/zdrowie